Uprawy GMO w Polsce — List otwarty naukowców do Prezydenta RP Bronisława Komorowskiego

Informacja prasowa — 2011-12-07

źródło: Greenpeace Polska

Treść listu:

7 grudnia 2011

Do: Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Bronisława Komorowskiego

DW: Prezesa Rady Ministrów Donalda Tuska
Ministra Środowiska Marcina Korolca
Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi Marka Sawickiego

Debata o GMO —  prośba o patronat

Szanowny Panie Prezydencie,
Przegłosowana przez Parlament i zawetowana przez Pana ustawa o nasiennictwie po raz kolejny przywołała temat genetycznie zmodyfikowanych organizmów (GMO). W toczącej się ostatnio debacie coraz silniej przemawiają głosy wyrażające uzasadnione obawy na temat zagrożeń, jakie niesie ze sobą GMO, gdy zostaje uwolnione do środowiska, czy dopuszczone do obrotu na rynku żywności.

Podnoszona jest także przede wszystkim kwestia zagrożeń społeczno-ekonomicznych, które mogą dotknąć polskie rolnictwo i polską wieś. Realne staje się bowiem zagrożenie egzystencji tradycyjnych gospodarstw rolnych, wzrost bezrobocia na wsi, czy utrata zagranicznych rynków zbytu, na których nie ma popytu na żywność z GMO. W świetle doświadczeń innych krajów, nie można również ignorować problemu tzw. superchwastów uodpornionych na herbicydy stosowane w uprawach GMO, które są przyczyną poważnych strat ekonomicznych w krajach obu Ameryk.

Zbyt krótki okres obserwacji sprawia, że nie można dziś wykluczyć ryzyka, jakie potencjalnie niesie GMO dla zdrowia ludzi. Najnowsze wyniki badań wskazują, że nie należy lekceważyć sygnałów o szkodliwym wpływie na zdrowie i płodność człowieka pestycydów, które nieodłącznie towarzyszą uprawom GMO.

Powołując się na propozycję Pana Prezydenta z sierpnia 2011, dotyczącą rozpoczęcia szerokiej debaty na temat GMO w rolnictwie, zwracamy się z prośbą o objęcie patronatem tej debaty, i przedstawiamy listę najważniejszych, naszym zdaniem, pytań dotyczących tego zagadnienia.

Jako obywatele i naukowcy wyznający zasadę przezorności oraz przywiązani do zasad demokratycznego państwa prawa uważamy, że społeczeństwo powinno usłyszeć odpowiedzi na następujące pytania:

1.    W ramowym stanowisku z 2008 roku, Rząd RP deklaruje, że będzie dążył do tego, aby Polska była krajem wolnym od GMO w zakresie rolnictwa. Przykład innych krajów UE pokazuje, że jeżeli tylko jest wola polityczna — to istnieją możliwości prawne, aby zakazać upraw odmian genetycznie modyfikowanych. Dlaczego polski rząd dotychczas z tej możliwości nie skorzystał?

2.    Dlaczego w roku 2011 koalicja PO/PSL zaprzestała prac nad ustawą o organizmach zmodyfikowanych genetycznie, a przyjęła ustawę o nasiennictwie, której zapisy są sprzeczne z ramowym stanowiskiem rządu z 2008 r.? Mając na uwadze ochronę polskiego rolnictwa przed GMO, logicznym jest, by w pierwszej kolejności uporządkować kwestie prawne związane z organizmami transgenicznymi, w tym wprowadzić zakaz upraw kukurydzy MON810 i ziemniaka Amflora, a następnie podjąć prace nad ustawą o nasiennictwie.

3.    Jak państwo zamierza chronić interesy polskiego nasiennictwa i zapewnić suwerenność rolnictwa, równocześnie realizując program wyprzedaży polskich centrali nasiennych?

4.    Czy rząd zlecił odpowiednim służbom analizę światowej literatury naukowej, która dostarcza dowody na istnienie różnego rodzaju zagrożeń ze strony upraw GMO i żywności otrzymanej z takich upraw?

5.    W Polsce dominuje rozdrobnione rolnictwo. Jak w tych realiach rząd wyobraża sobie zachowanie bezpiecznych odległości buforowych pomiędzy uprawami GMO i tradycyjnymi?

6.    Na jakiej podstawie zakłada się, że uprawy GMO przyniosą zyski przeciętnym polskim gospodarstwom rolnym, w szczególności gospodarstwom drobnotowarowym, które stanowią większość w Polsce i dają podstawę utrzymania większości ludności wiejskiej?

7.    Jakiego rodzaju konsultacje społeczne przewiduje rząd, odnośnie ewentualnego wprowadzenia upraw GMO, w świetle ratyfikowanych przez Polskę międzynarodowych konwencji?

8.    Czy właściwym jest, aby w rozmowach z amerykańskimi lobbystami polscy funkcjonariusze publiczni — politycy i urzędnicy —  byli nielojalni wobec własnego państwa, prezentując stanowisko odmienne od ramowego stanowiska rządu RP w sprawie GMO i aby wyrażali poglądy niezgodne z interesem Polski?

9.    Czy właściwym jest, aby polski rząd korzystał z rad ekspertów zrzeszonych np. w Radzie Gospodarki Żywnościowej, którzy pozostają w ewidentnym konflikcie interesów, będąc przedstawicielami organizacji finansowanych przez firmy produkujące nasiona GMO?

10.    Prace nad przepisami dotyczącymi GMO powinny z zasady być objęte ochroną “tarczy antykorupcyjnej”, zważywszy na złą sławę, jaką cieszą się na świecie firmy posiadające patenty na modyfikowane genetycznie nasiona. Czy taka ochrona była stosowana w pracach Sejmu poprzedniej kadencji? Czy obecne prace nad przepisami dotyczącymi GMO będą objęte “tarczą antykorupcyjną”?

Panie Prezydencie, zwracamy się do Pana z prośbą o objęcie patronatu nad tą debatą, ponieważ wierzymy, że w imię dobra Polski, będzie Pan w dalszym ciągu czuwał nad rzetelnym traktowaniem tematu GMO oraz zagwarantuje Pan, że odpowiedzi na powyższe pytania zostaną sformułowane przez odpowiedzialne podmioty i przekazane społeczeństwu.

Apelujemy także, w imię zasady przezorności, o wprowadzenie wzorem innych krajów Unii Europejskiej rozporządzeń zakazujących upraw poszczególnych odmian GMO.

Podpisali:
Prof. dr hab. Magdalena Jaworska,  Katedra Ochrony Środowiska Rolniczego, Uniwersytet Rolniczy w Krakowie oraz studenci przedmiotu ‘Biotechnologia w ochronie środowiska’
Prof. dr hab. Stanisław Wika, członek Komitetu Ochrony Przyrody PAN
Prof. dr hab. Stanisław Kaniszewski, specjalista od rolnictwa ekologicznego, kierownik Zakładu Uprawy i Nawożenia Instytutu Ogrodnictwa w Skierniewnicach
Prof. dr hab. Zbigniew Witkowski, biolog-ekolog z  Katedry Nauk o Środowisku Przyrodniczym AWF w Krakowie, b. Główny Konserwator Przyrody odpowiedzialny w Ministerstwie Środowiska za sprawy GMO
Prof. dr hab. Jan Szyszko, kierownik Katedry Architektury Krajobrazu na Wydziale Ogrodnictwa i Architektury Krajobrazu SGGW, współtwórca i kierownik Pracowni Oceny i Wyceny Zasobów Przyrodniczych, były minister środowiska, poseł
Prof. dr hab. Ewa Bylińska, ekolog, członek Rady Wydziału Nauk Biologicznych, Uniwersytet Wrocławski
Prof. dr hab. Henryk Okarma, Instytut Ochrony Przyrody PAN
Prof. dr hab. Zbigniew Mirek, biolog-botanik, Instytut Botaniki PAN w Krakowie, przewodniczący Komitetu Ochrony Przyrody PAN
Prof. dr hab. Anna Stachurska, Katedra Hodowli i Użytkowania Koni, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie
Prof. dr hab. Monika Kostera, Wydział Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego
em. prof. Jan Narkiewicz-Jodko, przyrodnik i rolnik, b. kierownik Zakładu Ochrony Roślin, Instytutu Warzywnictwa w Skierniewicach, przewodniczący grupy roboczej Światowego Towarzystwa Nauk Ogrodniczych
em. prof. dr hab. Leszek Jankiewicz, fizjolog, b. kierownik Zakładu Biologii,  Instytutu Warzywnictwa w Skierniewicach
em. prof. dr hab. Roch W. Doruchowski, genetyk i hodowca, b. kierownik Zakładu Genetyki, Hodowli i Biotechnologii Instytutu Warzywnictwa w Skierniewicach
em. prof. dr hab. Olgierd Nowosielski, specjalność — nawożenie i uprawa roślin, b. kierownik Zakładu Nawożenia, Instytutu Warzywnictwa w Skierniewicach
em. prof. dr hab. Ludwik Tomiałojć, Uniwersytet Wrocławski, Państwowa Rada Ochrony Przyrody i Rada Krajowa partii Zieloni 2004
em. prof. zw. dr hab. Stanisław Wiąckowski, biolog-ekolog, b. kierownik Katedry Ekologii i Ochrony Środowiska Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach, b. przewodniczący Komisji Sejmowej Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa
Dr hab. Ewa Rembiałkowska, prof. nadzwyczajny SGGW, Prezes Stowarzyszenia Forum  Rolnictwa Ekologicznego im M. Górnego
Dr hab. Piotr Skubała, akarolog i ekolog, profesor Uniwersytetu Śląskiego, Wydział Biologii i Ochrony Środowiska
Dr hab. Katarzyna Lisowska, biolog molekularny, specjalistka w zakresie biologii medycznej, profesor w Centrum Onkologii w Gliwicach, członek Komisji ds. GMO przy Ministerstwie Środowiska
Dr hab. Jerzy Szymona, prof. nadzwyczajny Katedry Ekologii Rolniczej, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie
Dr hab. Teresa Dąbkowska, prof. nadzwyczajny Katedry Agrotechniki i Ekologii Rolniczej, Uniwersytet Rolniczy w Krakowie
Dr hab. Józef Tyburski, Katedra Systemów Rolniczych, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Dr hab. Piotr Suffczynski, Wydział Fizyki, Uniwersytet Warszawski
Dr inż. Roman Andrzej Śniady, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu
Dr Jerzy Kociatkiewicz, Essex Business School, University of Essex
Dr Jacek J. Nowak, profesor kontraktowy w Szkole Wyższej im. B. Jańskiego w Warszawie
Dr Stanisław Jaromi, Ruch Ekologiczny św. Franciszka z Asyżu
Dr inż. arch. Janusz Korbel, prezes Towarzystwa Ochrony Krajobrazu
Dr inż. Marek Kubara, Stowarzyszenie Producentów Żywności Ekologicznej EKOLAND oraz Ogólnopolskie Stowarzyszenie Przetwórców i Producentów Ekologicznych Polska Ekologia
Dr Anna Szafirowska, Pracownia Uprawy Warzyw , Instytut Ogrodnictwa w Skierniewnicach
Dr Zbigniew Hałat, lekarz medycyny, specjalista epidemiolog
Dr Ryszard Kulik, Katedra Psychologii Społecznej i Środowiskowej, Uniwersytet Śląski
Dr Piotr Stankiewicz, Instytut Socjologii, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu
Dr Anita Ganowicz-Bączyk, etyk środowiskowy, Instytut Ekologii i Bioetyki, Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Dr inż. Katarzyna Kucińska, Katedra Agronomii, Wydział Rolnictwa i Biologii, SGGW