Ułożone przez Thich Nhat Hanha czternaście punktów, będących zbiorem podstawowych zaleceń w praktyce buddyzmu zaangażowanego.
1. Nie przyjmuj bezkrytycznie ani nie przywiązuj się do żadnej doktryny, teorii, czy ideologii, nawet buddyjskiej. Nauki buddyjskie to tylko wskazówki; nie są prawdą absolutną.
2. Nie myśl, że wiedza, którą obecnie posiadasz, jest niezmienną absolutną prawdą. Unikaj posiadania ciasnych poglądów i przywiązania do obecnych opinii. Ucz się i praktykuj nie-przywiązywanie do opinii po to, by być otwartym i móc przyjąć punkt widzenia innych. Prawdę znajduje się w życiu, a nie w wiedzy pojęciowej. Bądź gotów uczyć się przez całe swoje życie i nieprzerwanie obserwuj rzeczywistość w sobie i we świecie.
3. Nie zmuszaj innych, w tym również dzieci, w jakikolwiek sposób — czy to wykorzystując pozycję władzy, czy też za pomocą gróźb, pieniędzy, propagandy, a nawet edukacji — do przyjęcia twoich poglądów. Niemniej jednak, poprzez pełen współczucia dialog, pomagaj innym porzucić fanatyzm i ciasne poglądy.
4. Nie unikaj cierpienia i nie zamykaj oczu na cierpienie. Nie trać świadomości jego istnienia w życiu świata. Szukaj sposobów, by być z tymi, którzy cierpią, włączając w to osobisty kontakt, wizyty, przesyłanie obrazów i dźwięków. Wzbudzaj w ten sposób, w sobie i w innych, świadomość cierpienia na tym świecie.
5. Nie gromadź bogactwa, gdy miliony ludzi jest głodnych. Nie obieraj za cel swojego życia sławy, zysku, bogactwa czy też przyjemności zmysłowych. Żyj prostym życiem i dziel się czasem, energią i zasobami materialnymi z potrzebującymi.
6. Nie podtrzymuj złości lub nienawiści. Naucz się je przenikać i przekształcać, kiedy są jeszcze nasionami w twojej świadomości. Jak tylko się pojawią, skieruj uwagę na oddech, aby zobaczyć naturę swojej nienawiści.
7. Nie gub siebie w rozproszeniu, czy to wewnętrznym czy też w swoim otoczeniu. Praktykuj uważne oddychanie, by wrócić do tego co dzieje się w chwili obecnej. Pozostawaj w kontakcie z tym co zachwycające, orzeźwiające i uzdrawiające, wewnątrz i na zewnątrz ciebie. Zasiewaj w sobie nasiona radości, pokoju i zrozumienia, aby ułatwić pracę nad przekształceniem głębokich poziomów swojej świadomości.
8. Nie wypowiadaj słów, które mogą powodować waśnie i rozłamy w społeczności. Rób co tylko możliwe, aby załagodzić i rozwiązać wszelkie konflikty, nawet te najmniejsze.
9. Nie mów rzeczy niezgodnych z prawdą dla własnej korzyści lub, aby zaimponować innym. Nie wypowiadaj słów, które wywołują podziały i nienawiść. Nie rozpowszechniaj wieści, których prawdziwości nie jesteś pewien. Nie krytykuj i nie potępiaj rzeczy, których nie jesteś pewien. Zawsze mów zgodnie z prawdą i w sposób konstruktywny. Miej odwagę mówić głośno o niesprawiedliwości, nawet jeśli może to zagrozić twojemu własnemu bezpieczeństwu.
10. Nie używaj społeczności buddyjskiej dla własnej korzyści lub zysku, ani nie przekształcaj jej w partię polityczną. Społeczność religijna powinna jednak, zdecydowanie sprzeciwiać się uciskowi i niesprawiedliwości, i dążyć do zmiany sytuacji, nie angażując się przy tym w konflikty pomiędzy różnymi stronami.
11. Nie wykonuj pracy, która szkodzi ludziom i naturze. Nie inwestuj w przedsiębiorstwa, które pozbawiają innych szansy na życie. Wybierz zajęcie, które pomaga realizować twój ideał współczucia.
12. Nie zabijaj. Nie pozwalaj innym zabijać. Wykorzystaj wszelkie możliwe sposoby, aby ochraniać życie i zapobiegać wojnie.
13. Nie posiadaj niczego co powinno należeć do innych. Szanuj cudzą własność, lecz uniemożliwiaj drugim odnoszenie korzyści z ludzkiego cierpienia lub cierpienia innych gatunków żyjących na Ziemi.
14. Szanuj swoje ciało. Naucz zajmować się nim z szacunkiem. Nie traktuj swojego ciała jedynie jako narzędzie. Zachowuj energie witalne (seksualną, oddechu i duchową) na realizację Drogi. (Dla braci i sióstr, którzy nie są mnichami i mniszkami.) Ekspresji seksualnej powinny towarzyszyć miłość i zobowiązanie. W relacjach seksualnych bądź świadom możliwości spowodowania przyszłego cierpienia. Aby zachować szczęście innych, szanuj ich prawa i zobowiązania. Bądź w pełni świadomy odpowiedzialności związanej z wprowadzaniem do świata nowego życia. Medytuj na ten świat, do którego zapraszasz nowe istoty.
Z książki “Interbeing”: Fourteen Guidelines for Engaged Buddhism, revised edition: Oct. 1993 by Thich Nhat Hanh, published by Parallax Press, Berkeley, California
Tłumaczenie: Jan Skoczylas
Czcigodny Thich Nhat Hanh jest mnichem buddyjskim, poetą, aktywistą i autorem. Mieszka w społeczności monastycznej w południowo-zachodniej Francji, gdzie naucza, pisze, zajmuje się ogrodnictwem i pracuje na rzecz pomocy uchodźcom na całym świecie. Dużo podróżuje prowadząc odosobnienia poświęcone sztuce świadomego życia. Przeprowadził m.in. specjalne odosobnienia dla amerykańskich weteranów wojennych, psychoterapeutów, artystów, działaczy ekologicznych i dzieci.