Podczas gdy czołowi klimatolodzy kończą pracę nad ostatnim i najobszerniejszym raportem na temat zmiany klimatu i możliwymi środkami zaradczymi, podstawowe pytanie brzmi: Co nowego? Co się zmieniło od opublikowania ostatniego raportu zespołu ONZ ds. klimatu — Assessment Report (AR4) w 2007 roku?
Po stronie “rozwiązań” odpowiedź jest całkiem prosta:
Jeśli chodzi o energię nuklearną, zmieniło się niewiele. IPCC (Intergovernmental Panel on Climate Change)) zauważa, że globalna zdolność produkcyjna energetyki jądrowej zmniejsza się, a jej rozwój napotyka wiele barier, począwszy od rentowności finansowej po kwestie bezpieczeństwa. Technologia wychwytywania i magazynowania dwutlenku węgla (CCS) również się nie przyjęła. Jakkolwiek IPCC uznaje potrzebę i potencjał przyszłych redukcji emisji za pomocą CCS, w rzeczywistości technologia ta nie sprawdza się i, od 2007 roku, “badania zwracały uwagę na coraz większą liczbę problemów wiążących się z komercyjnymi inwestycjami w CCS”.
Najważniejsza nowa wiadomość dotyczy przełomu w energetyce odnawialnej
1. Od 2007 roku światowa produkcja energii solarnej wzrosła 15-krotnie, a wiatrowej 3‑krotnie.
2. Koszty energii solarnej i wiatrowej zmniejszyły się radykalnie. Energie odnawialne stają się najtańszym źródłem nowej energii elektrycznej.
Według Międzynarodowej Agencji Energii Odnawialnej (International Renewable Energy Agency — IRENA), cena lądowej energii wiatrowej spadła o 18% od 2009 roku, a koszt turbin o 30% od roku 2008, sprawiając, że na wielu rynkach stała się ona najtańszym źródłem nowej energii elektrycznej, i liczba tych rynków stale rośnie.
W miejscach tak różnych, jak Australia, Brazylia, Meksyk, Południowa Afryka, Turcja, Indie i Stany Zjednoczone, koszty produkcji energii elektrycznej z wiatraków na lądzie są takie same, bądź niższe, od tej wytwarzanej z paliw kopalnych.
Jeśli chodzi o energię solarną, spadek cen jest jeszcze bardziej dramatyczny. Koszty energii fotowoltaicznej (PV) obniżyły się o 80% od roku 2008 (!) i oczekuje się, ze będą nadal spadać. Energia słoneczna coraz częściej może konkurować z energią konwencjonalną bez konieczności subsydiowania.
W 2013 roku komercyjne instalacje solarne osiągnęły parytet sieci (punkt w którym koszt wytwarzania energii elektrycznej jest równy lub niższy od kosztu zakupu energii w sieci energetycznej) we Włoszech, Niemczech i Hiszpanii , a wkrótce osiągną go Meksyk oraz Francja.
3. Energie odnawialne należą obecnie do głównego nurtu: oczekuje się, że w krajach OECD 80% nowej, dodanej energii elektrycznej, wygenerowanej pomiędzy 2014 a 2020 rokiem, pochodzić będzie ze źródeł odnawialnych.
W krajach nie należących do OECD dominuje wciąż energia konwencjonalna, lecz źródła odnawialne są już największym źródłem wytwarzania nowej energii. Wziąwszy pod uwagę niedawne działania Chin na rzecz ograniczenia użycia węgla i budowy nowych kopalni w niektórych regionach, przewidywania dotyczące generowania nowej energii konwencjonalnej mogą się jeszcze zmienić.
4. Poszczególne kraje już osiągnęły wysoki udział energii odnawialnych w całości wytwarzanej energii.
W Hiszpanii energia wiatrowa była w 2013 roku głównym źródłem elektryczności, wyprzedzając energię nuklearną, węgiel i gaz. Źródła odnawialne dostarczyły w tym kraju w 2013 roku 42% energii elektrycznej na lądzie stałym, i 50% w pierwszej połowie roku 2014.
- W Danii, w pierwszej połowie 2014 roku 41% zużytej energii pochodziło z instalacji wiatrowych.
- W Południowej Australii, w lipcu tego roku farmy wiatrowe wyprodukowały energię elektryczną, która zaspokoiła rekordowe 43% zapotrzebowania stanu.
- Na Filipinach, energia odnawialna — przede wszystkim geotermiczna — dostarcza 30% zużywanej w tym kraju energii elektrycznej.
- W USA, stany Iowa i Południowa Dakota wyprodukowały 24% swojej elektryczności z instalacji wiatrowych. Dziewięć amerykańskich stanów wytworzyło łączne 10% swojej energii elektrycznej z wiatru.
- W Indiach stan Tamil Nadu już uzyskuje 13% elektryczności z wiatraków.
5. Według Międzynarodowej Agencji Energetycznej, każdy kraj jest obecnie w stanie, w sposób opłacalny osiągnąć wysoki udział energii wiatrowej i solarnej w całości wytwarzanej energii.
6. 22% światowej energii elektrycznej pochodzi obecnie ze źródeł odnawialnych.
7. Tempo wzrostu energetyki odnawialnej stanowi dowód na jej ogromy potencjał szybkiego rozwoju.
W ciągu zaledwie dwóch lat w Japonii zainstalowano 11 GW energii solarnej, czyli więcej niż moc dwóch reaktorów nuklearnych (budowa elektrowni nuklearnej trwa zwykle dekadę lub dłużej). Co więcej, Japonia zatwierdziła projekty energetyki odnawialnej o mocy 72 GW, większość z nich solarnych. Równa się to mocy około 16 reaktorów jądrowych, lub około 20 elektrowni węglowych.
W zeszłym roku Chiny zainstalowały więcej nowej mocy z instalacji wiatrowych, niż cała reszta świata liczona razem. Równa się to mocy wszystkich paneli słonecznych zbudowanych w USA w ciągu ostatniej dekady. W ciągu czterech lat, Chiny zamierzają podwoić swoją zdolność produkcyjną energii wiatrowej i potroić zdolność produkcyjną energii solarnej.
W ciągu zaledwie trzech lat, Niemcy zwiększyły udział energii odnawialnej w całości wytwarzanej energii z 17% do 24%. Same instalacje solarne wyprodukowały w zeszłym roku 30 TWh energii elektrycznej, co równa się produkcji czterech niemieckich reaktorów nuklearnych.
W roku 2014 Afryka Subsaharyjska doda więcej energii wiatrowej, solarnej i geotermicznej niż w przeciągu ostatnich 14 lat liczonych łącznie, a Indie planują powiększenie mocy swoich solarnych instalacji PV sześciokrotnie w ciągu mniej niż sześciu lat, dodając 15 GW do początków roku 2019.
8. Czołowe banki inwestycyjne rekomendują inwestorom inwestycje w energetykę odnawialną.
Tutaj rzeczywiście widać przełom w źródłach odnawialnych: roczne nowe inwestycje w czystą energię uległy podwojeniu od lat 2006/2007, w tym roku, jak do tej pory wzrost wyniósł 16%.
Czołowe banki inwestycyjne doradzają inwestorom inwestycje w źródła odnawialne.
Citibank ogłosił w marcu tego roku, że “Zaczyna się Era Energii Odnawialnej”. Źródła odnawialne są coraz bardziej w stanie konkurować z gazem naturalnym w USA, podczas gdy atom i węgiel w dużej mierze wypadły już z gry.
Deutsche Bank uważa, ze energia solarna jest obecnie konkurencyjna na co najmniej 19 rynkach na całym świecie. Przewiduje również dalszy spadek cen w 2014 roku. Analitycy HSBC twierdzą, energia wiatrowa może obecnie konkurować z nowa energią pozyskiwaną z węgla w Indiach, a energia solarna osiągnie parytet mniej więcej w latach 2016–2018.
Według Guardiana, analitycy UBS przewidują, że w Europie wielkie elektrownie staną się zbędne w przeciągu 10–20 lat! Postęp w dziedzinie technologii — samochody elektryczne, tańsze baterie i nowe technologie słoneczne przemieniają brudne elektrownie w dinozaury szybciej niż się tego spodziewano.
9. Energetyka odnawialna pomaga lokalnym społecznościom i wzmacnia ich odporność.
Brak dostępu do elektryczności oznacza pozbawienie wielu życiowych możliwości. Taka jest jeszcze ciągle rzeczywistość dla około 1,3 miliarda ludzi na świecie. Ale energetyka odnawialna sprawia obecnie, że dostęp do energii stał się bardziej osiągalny. Technologie odnawialne są teraz znacznie tańsze od systemów opartych na dieslu lub nafcie, i tańsze niż rozszerzenie sieci w rejonach słabo zaludnionych i o niewielkim zapotrzebowaniu na energię na głowę ludności.
Lokalne, czyste rozwiązania, takie jak mikrosieci zasilane energią słoneczną, dają biednym, małym społecznościom kontrolę nad ich własna gospodarką energetyczną. Systemy takie są stosunkowo tanie do utrzymania, a ludzie używający własnej, odnawialnej energii nie są zależni od nieprzewidywalnych cen paliw kopalnych lub nieuzasadnionych wymagań ogromnych konglomeratów energetycznych.
10. Celem jest 100% energii ze źródeł odnawialnych.
Źródła odnawialne mogą w 100% zaspokoić nasze potrzeby energetyczne. Według IPCC, ich potencjał techniczny jest o wiele większy od całości globalnego zapotrzebowania na energię.
Społeczności, regiony, miasta — a nawet wielkie metropolie — podejmując odważne działania i stawiając sobie ambitne cele, sprawiają, że 100% energii ze źródeł odnawialnych już staje się rzeczywistością.
Największe miasto w Australii, Sydney planuje w 100% czerpać energię potrzebną do produkcji elektryczności, ciepła i klimatyzacji ze źródeł odnawialnych do roku 2030. Miasta położone w chłodniejszych strefach klimatycznych również mają podobne plany: trzy stolice nordyckie (Oslo, Sztokholm i Kopenhaga) postanowiły w najbliższych dekadach przestawić się na 100% energii odnawialnej, Rejkiawik już ten cel osiągnął.
Niemiecki kraj związkowy Szlezwik-Holsztyn prawdopodobnie osiągnie 100% elektryczności ze źródeł odnawialnych już w tym roku, a Republika Zielonego Przylądka, wyspiarski kraj u wybrzeży Afryki, zamierza dokonać tego do roku 2020. Dania postawiła sobie za cel zaspokojenie zapotrzebowania na elektryczność i ciepło w 100% ze źródeł odnawialnych w ciągu zaledwie 20 lat, a na całość energii, w tym transport, do roku 2050.
Przykładów takich jest o wiele, wiele więcej, możesz to sprawdzić tu i tu.
Wiodące przedsiębiorstwa, w tym BT, Comerzbank, H&M, Ikea KPN, Mars, Nestle, Philips i Swiss Re, uważają, że przejście w 100% na źródła odnawialne jest także dobrą decyzją biznesową. Prowadzą one kampanię na rzecz zobowiązania się stu największych przedsiębiorstw do przejścia w 100% na energie odnawialne do roku 2020.
Odnawialne źródła zrównoważonej energii nie są już dłużej zjawiskiem z dziedziny science fiction. Każdy dzień przynosi coraz więcej przykładów jej użycia i udoskonalania na całej naszej kruchej planecie.
Jednak czysta energia jeszcze nie wygrała. Potężny przemysł paliw kopalnych wraz ze swoimi sojusznikami kontratakuje, nadal wspomagany setkami miliardów rządowych subsydiów rocznie.
Powstaje zatem pytanie: gdzie chcemy się znaleźć? Uwięzieni w ciemnych wiekach paliw kopalnych, czy też rozkoszujący się słońcem i wiatrem czystej energii przyszłości?
Kaisa Kosonen
Kaisa Kosonen jest doradczynią ds. polityki klimatycznej Greenpeace Nordic.
Tłumaczenie: Jan Skoczylas
Źródło: Greenpeace International
